Yolun şartlarına uygun bir şekilde güvenle sürerek kaymaya engel olmak, kaydıktan sonra kurtarmaya çalışmaktan kolaydır. Ne kadar becerikli olursanız olun, motosikletin kayması aşırı tehlikelidir ve kontrolü tekrar kazanma ihtimaliniz çok azdır. Ancak kaymayı farkettiğiniz anda neyi düzeltmeniz gerektiğini bilmeniz hem kontrol şansınızı arttırır hem de kaymanın daha fazla artmasını engelleyebilir.
Motosikletin kaymasını deneme yanılma ile denemek asfalt yollarda mümkün olmadığından ancak off-road eğitimlerinde bu beceri geliştirilebilir. Diğer yandan her motosikletin kaydığında vereceği tepki farklı olacaktır, bu nedenle burada bahsedilenler her duruma uygun olmayabilir. Önce motosikletlerde ne tip özellikler bulunduğunu anlayalım.
Motosiklet tasarımındaki gelişmeler
Motosiklet üreticileri sürekli güvenliği arttırmanın yollarını arıyorlar. Kilitlenme karşıtı fren sistemi, kombine frenler ve çekiş kontrol sistemi sürüş güvenliğine yardım edebillir. Bu tip özelliklere sahip olan motosikletler, olmayanlara göre çok farklı davranırlar, bu nedenle doğru şekilde kullanabilmek için farklı tekniklere ihtiyacınız bulunur.
Kilitlenme karşıtı fren sistemi (ABS)
ABS’nin amacı sert veya acil fren yapıldığında lastiğin yol tutuşunu kaybetmesini engellemektir. Düz bir yolda sürücünün lastikleri kilitlemeden sert fren yapabilmesini sağlar. Çalışma prensibi ise, lastiğin kilitendiğini farkettiği anda fren gücünü azaltarak dönüşüne devam etmesini sağlamaktır. Prensipte lastiğin hiç kilitlenmemesi gerekir ama kaygan yüzeylerde fren gücü azaltılsa bile lastiğin hemen dönmeye devam etmesini sağlayacak sürtünme kuvveti bulunmayabilir, bu durumda lastik anlık olarak kilitlenir. Diğer yandan viraj alırken oluşan diğer kuvvetler sistemi karıştırarak lastiğin kilitlenmesine yol açabilir. ABS devreye girdiğinde sürücünün fren kollarına maksimum basıncı uygulamaya devam etmesi gerekir.
ABS sürücü için ilave bir güvenlikten fazlası değildir. Lastiklerin yol tutuşunu arttıramaz veya kaymayı engelleyemez. ABS’li araçlar, ABS’siz araçlara göre bazı durumlarda daha kısa mesafede durabilirler ancak kaygan durumlarda duruş mesafesi daha uzun olur.
Birçok sürücü için ABS gerçek bir faydadır çünkü genelde sürücüler lastiklerin kayacağından korktukları için tam fren gücü uygulamazlar ve ABS sayesinde daha cesur fren yapabilirler. ABS kaygan yüzeylerde ya da genelde daha hızlı ya da dikkatsiz sürmenizi sağlamamalıdır. Eğer ABS devreye girdiyse bir şeyi yanlış yapmışsınız demektir.
Kombine frenler
Birçok motosikletlerin ön ve arka fren bağımsız çalışır ve her ikisi birden uygulanmalıdır. En deneyimli sürücüler bile iki fren arasındaki optimum fren basıncını ayarlamakta zorlanabilirler. Kombine ya da bağlantılı frenler bir fren uygulandığında diğerinin de ayarlanmış bir optimum güçte uygulanmasını sağlar. Bazı motosikletlerde herhangi bir fren her iki frene de bağlıyken bazılarında sadece ön fren arkaya bağlıdır. Bu sistem ve ABS’nin birlikte bulunmasının ortalama bir sürücüye kaygan zeminde yaptığı frenlerde ciddi avantaj sağladığı görülmüştür.
Çekiş kontrol sistemi (traction control)
Çekiş kontrol sistemi ivmelenme sırasında arka tekerin fazla kaymasını engelleyerek dengeye katkı sağlar. Sistem arka tekerin dönüş hızı ile motosikletin hızını sürekli karşılaştırarak olası bir patinaj durumunda motordan güç aktarımını anlık olarak keser. Bu durum lastiğin tekrar yolu tutmasını sağlar ve denge güçlenir. Özellikle kaygan yüzeylerde lastiğin yol tutuşundan en çok faydayı alabilmeyi sağlar.
Çekiş kontrol sistemlerinin davranışları her motosiklet markasında farklı olabilir o nedenle olası bir kayma durumunda sistemin nasıl davranacağını öğrenmek için üreticinin kullanım kılavuzuna bakmanız gerekir.