Freni doğru kullanmak için motosikletin freninin nasıl çalıştığını ve etkilerini bilmenizde fayda bulunur. Motosikletin her tekeri fren esnasında farklı bir kuvvet verir. Fren yaparken motosikletin ağırlığı ön tekere doğru kayarken ön tekerin tutuşunu arttırır ve arka tekerin tutuşunu azaltır. En büyük fren kuvveti ön frenden gelirken arka fren de kayda değer bir fayda katar. Normal şartlarda en ideal frenleme her iki freni de birlikte uygulayarak sağlanırken ön fren arka frenden biraz önce sıkılmalıdır.
Fren gücü her iki tekere büyük hassasiyetle ve iyice ayırt ederek paylaştırılmalıdır. Ağırlığın öne doğru kayması arka tekere kaymadan uygulanabilecek fren gücünün rahatlıkla aşılmasını sağlayabilir. Arka frene fazla güç uygulanırsa teker kilitlenebilir. Viraj içinde bu durum arka tarafın viraj dışına kaymasına ve yanal dengenin bozulmasına yol açabilir.
Bazı sürücüler ön tekerin kaymasından korktukları için ön freni kullanmaya karşı isteksiz davranırlar. Bu şekilde büyük bir fren gücünden yoksun kalırlar. Ön freni kullanmamanızın önerildiği durumlar mevcuttur ama bu durumlar genele uygulanamaz. Deneyiminiz arttıkça ve motosikleti hissetmeniz geliştikçe, en zor şartlar altında bile ön freni kullanabilir hale gelirsiniz. Mesele sizin yol tutuş toleranslarını iyi kavramanıza ve kontrolleri ne kadar hassas kullanabildiğinize bağlıdır. Sadece arka frene güvenmenin çok ciddi dezavantajları vardır. Özellikle yüksek hızda sadece arka frenle sert fren yapılırsa arka teker yükselip kilitlenir ve zıplamaya başlar. Bu durum hem fren mesafesini uzatır hem de dengeyi bozar.
Ön ve arka frenlerin birlikte kullanım seçenekleri hız, yön ve yol yüzeyine göre değişir. Ne zaman ve ne kadar fren yapacağınız hızınıza, durmanız gereken mesafeye, yolun temizliğine ve tehlikeli olduğunu kabul ettiğiniz noktaya hangi hızda varmak istediğinize göre değişecektir. Frenleme basıncı arttırarak yapılmalı ve hedef hıza yaklaşıncaya kadar sabit tutulup, sonrasında konforlu bir duruş için basınç yavaşça azaltılmalıdır.
Kendi motosikletinizin fren sınırlarını bilmeniz çok önemlidir. Bunu anlamak için trafik olmayan boş bir yolda çok hızlanmadan sadece ön frenle, sadece arka frenle ve her iki freni birden kullanarak deneme yapmanız hem ne yapacağınızı bilmeniz adına hem de sert frenlemenin nasıl hissettirdiğini anlamanız adına çok faydalı olacaktır.
Virajda fren yapmak
Dönerken fren yapmak tehlikelidir çünkü hem dengenizi bozabilir hem de tekerlerin kayarak çizgiden dışarı çıkmasına yol açabilir. Bu durumda genelde motosiklet düşer. Fren yapmanız şartsa nazikçe ve sabit hızda yapın ve lastiklerin kaymaması için basıncı zemine uygun tutun.
Genel olarak viraja girmeden önce gerektiği kadar yavaşlayacak şekilde plan yapın ve virajda fren yapmaktan kaçının.
Bozuk yüzeylerde fren yapmak
Çakıl taşları, nem, yağmur, yol boyası, yapraklar veya toz nedeniyle yol yüzeyi bozuk ve yol tutuş zayıfsa yolun daha sağlam olan bölgesinde fren yapın. Aradaki bozuk kısımları dikkate alarak sağlam bölümlerde daha sert fren yapın ki bozuk bölgede freni yumuşatabilesiniz. Yüzeyden emin değilseniz fren yapmaktansa motor frenini tercih edin. Son noktada arka freni nazikçe kullanarak durabilirsiniz.
Bu tip yüzey koşullarına uygun tepkiler vermek detaylı gözlem ve akıllı tepkiler gerektirir.
Sağlam zeminde acil fren yapmak
Acil bir durumda pozisyon değiştirerek tehlikeden kaçınabilmeyi veya düz bir çizgide durabilecek mesafe bulunup bulunmadığını değerlendirin. Düz ve kuru bir zeminde en hızlı ve kısa mesafede durmanın yolu frenleri lastiklerin kilitlenme noktasından az öncesine kadar sıkmaktır. Her iki freni de olabildiğince sıkın ama hiçbiri kilitlenmesin. Motosiklet yavaşladıkça ön frendeki basıncı azaltıp arka frendeki basıncı arttırın.
Eğer yatık vaziyetteyseniz ve zamanınız ve mesafeniz yeterliyse, motoru dik duruma getirmeye çalışın. Arka freni sıkın ve dik hale gelene kadar ön freni kullanmayın. Eğer sert fren yapmak ile çarpışmak arasında kaldıysanız sertçe arka freni kullanın ve motosikleti daha çok yatırın. Bir yandan da sizi kurtaracak tarafa bakarsanız motor daha çok yatarak virajı alabilir. Ön freni çok hafiften biraz daha fazla sıkarsanız lastik tutunamayacaktır ve motosiklet dışa doğru kayacaktır.
ABS fren sistemi olan motosikletlerde freni sıkıca yapın. ABS devreye girince freni gevşetmeyin. Sistemin çalışması için frenlerin tamamen sıkılması gerekir. ABS devredeyken oluşan geri itmeler sizi telaşa sokmasın.
Kaygan zeminde acil fren yapmak
Kaygan zeminlerde mümkün olduğunca acil durumlara izin verilmemelidir. Gözlem, tahmin ve erken hız ayarlaması ile fren yapmaya gerek bırakmamak en iyisidir. Eğer fren yapmak gerekiyorsa ve motor dik vaziyetteyse fren gücünü iki tekere olabildiğince eşit paylaştırmak gerekir.
Ön fren ile arka frenin birlikte çalıştığı frenlere sahip olan ve ABS sistemi olan motosikletlerde dik pozisyondayken kaygan zeminde sert fren yapılabilir ve motosiklet dengede kalabilir. Ancak bu şartlarda fren mesafesi oldukça uzar. Bu teknolojiler kötü sürüşü veya yüksek risk almayı engelleyemezler.
Freni kontrol etmek
Motosiklete her binişinizde frenler çalışıyor mu diye kontrol edin. Hareket etmeden önce ve hareket ettikten hemen sonra. Daha da hızlanırsanız duramayabilirsiniz.
- Dururken kontrol; ön ve arka fren pedalları rahatça hareket ediyor mu bakın ve hafife sıkıp bırakın. Her zamankinden farklı bir tepki veriyorsa kontrol edin.
- Hareket edince kontrol; frenler tutuyor mu diye hızınızı arttırmadan önce hafifçe sıktığınız bir fren yapın. Her zamankinden farklı ise durup kontrol edin.
Bunun haricinde belli aralıklarla boş ve güvenli bir yolda sert fren testi yapmanız motosikletinizin fren becerisini ve fren davranışını daha iyi hissetmenizi sağlar. Bu testi yapmadan önce yolun boş ve güvenli olduğundan emin olun.