Vitesi kullanmak

Vitesi kullanma şekliniz sürüşünüzü hem iyi yönde hem de kötü yönde etkileyebilir. Motorunuz gücü sadece doğru vitesteyseniz hızlanmanıza fayda sağlar. Vitesi kullanma becerisi yol hızına göre doğru vitesi seçmeyi, seçilen vitesteki motor devir hızını yol hızına uydurabilmeyi ve gazla debriyajı doğru ayarlayabilmeyi içerir. Bu şekilde vites değişiklikleri pürüzsüz bir şekilde aktarılacak ve sürüş dengesine katkı sağlayacaktır. Hep şunları amaçlamalısınız:

  • her vitesin yaklaşık maksimum hızını bilin,
  • tüm vites geçişlerini pürüzsüzce yapın,
  • hızınıza ve trafiğe göre doğru viteste olun.

En çabuk hızlanma motorun tepe performans noktasına kadar ivmelenip sonra vites büyüterek gerçekleşir. Bunu yapabilmek için motor üreticisinin verdiği güç değerlerini bilmeniz gerekir. Bu değerler maksimum tork ve maksimum devir açısından değişebilir.

Vitesin nasıl çalıştığını anlarsanız en iyi şekilde kullanırsınız. Vitesin ana amacı dönüşün hızını dönüşün gücüne çevirmektir.

  • En küçük vites çok güç sağlar ama çok az hız kazandırır.
  • En büyük vites çok hız sağlar ama çok az güç aktarır.
  • Aradaki vitesler güç ve hız arasında farklı oranları sağlarlar.

Dik bir tepeye çıkabilmek için arka tekerin çok güce ihtiyacı vardır. Bu güç hızdan fedakarlık ederek düşük viteste giderek sağlanır. Otoyolda ilerlemek hızlı gitmeyi isterken gücü fazla istemez. Bu da büyük vitesi seçerek sağlanır.

Çabuk hızlanma düşük vitesi seçerek sağlanır. Bu şekilde daha çok güç elde edilir ve büyük vitese göre daha çabuk hızlanılır. Motor sadece üstünde aşırı yük yoksa hızlanabilir. Düşük vites  motorun üstündeki yükü azaltarak tekerleğe daha çok güç aktarır. Ancak düşük vitesin yol hızı düşüktür ve daha da hızlanmak için bir büyük vitese geçmeniz gerekir, bu şekilde dönüş gücü hıza dönüşmüş olur.

Düşük viteslerin yarattığı büyük dönüş gücü lastiğin tutuşunu da etkiler. Güç ne kadar büyükse lastiğin kayma olasılığı yükselir. Bu nedenle kar, buz ve çamur gibi kaygan zeminlerde büyük viteste kalkış yapılması tavsiye edilir.

Kalkış yapmak

Durur pozisyondan kalkış yapmanın en ideal yolu sakince ivmelenmek ve hız kazandıkça vitesleri sırayla yavaş yavaş büyütmektir. Her viteste maksimum hızlanmayı sağlayarak ilerlemek sadece bir ihtiyaç olduğunda ve yol yüzeyi ile diğer değişkenler uygun olduğunda yapılmalıdır. Düşük viteste aşırı ivmelenip vitesin sınırları üzerinde uzun süre kalmak motora zarar verir. Bu nedenle bazı motorlarda devir sınırlayıcılar vardır.

Fren yaparken vites değiştirmek

Motosikletlerin sıralı vites kutuları aradaki vitesleri atlayarak yukarı veya aşağıya vites değiştirmeyi engeller. Fren yapılarak hız azaldığında genelde birden çok vites küçültmeye ihtiyaç duyulur. Bunu sağlamak için iki teknik bulunur:

  • blok vites küçültme
  • sıralı vites küçültme

İyi planlama yapamadığınız için geç fren yaptıysanız ve hızlı vites düşürmeye ihtiyacınız varsa en çok dengeye ihtiyacınız olduğu anda arka tekerin gücünü kaybedersiniz.

Blok vites küçültme

Frenlemenin ileri evresinde debriyajı çekili tutarak uygun vitese inene kadar peş peşe vites küçültün, en sonunda debriyajı bırakın.

Bu teknik vitesler arasında hızlı hareket etmeyi sağlar ama en sonunda yol hızına uygun olan vitesi seçebilmek için vitesleri doğru sayabilmeyi gerektirir. Çok düşük bir vites seçildiyse arka tekerin kilitlenerek kaymasına sebep olabilir.

Sıralı vites küçültme

Frenleme sırasında hız azaldıkça her vitesi uygun hız aralığında teker teker kullanarak uygulanır. Her basamakta motor devir hızıyla yol hızı dengelenir, bu şekilde akıcı bir geçiş olur ve arka teker kilitlenmez.

Bu teknikte motor freni de motosikletin yavaşlamasına yardımcı olur. Her sürat basamağında uygun vites seçili olduğundan vites geçişleri haricinde motor freni de devrededir ve sürüş daha dengeli olur. Aynı zamanda sürücü gerekli görürse gazı açarak lastiklere güç de verebilecek durumdadır.

Her iki teknik de kullanılabilir ancak sürüş planlamanızı ona göre yapmış olmanız gerekir.

Doğru vites kullanımı için anahtar noktalar

  • Motorun sesinden ne zaman vites değiştirmeniz gerektiğini farkedin,
  • yol hızına göre doğru vitesi seçin,
  • iyi el ve ayak koordinasyonu geliştirin,
  • tehlikeye yaklaşırken doğru hıza inmek için iyi zamanda fren yapın ve ara vitesleri kullanarak uygun viteste kalın,
  • yokuş aşağı inerken ve kayma tehlikesi bulunması haricinde yavaşlarken vitesleri değil freni kullanın.

Genel olarak viraj içinde vites değiştirmekten kaçının, dengenizi bozarsınız.

Söyleyecek sözü olan?

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Basit bir aritmetik! *