Konsantrasyon ve uyanlıklık da sürüş becerisinin anahtar zihinsel yönlerindendir. Çevremizdeki bilgileri işleme yeteneğimiz sınırlıdır. Bu nedenle bazı noktalara daha çok dikkat ederek yani konsantre olarak bu eksikliğimizi gideririz. Konsantrasyon motosiklet sürüşünde çok önemlidir çünkü en hızlı tepki vereceğimiz durumlar odaklanmış olduğumuz bölgede gerçekleşen durumlardır.
Bu durumu daha iyi anlatmak için görüşünüzü ve odaklanmış olduğunuz tek noktayı aşağıdaki gibi ifade edelim.
Gördüğünüz gibi sadece küçük bir noktaya dikkat ederseniz küçük bir bakış açısına sahip olursunuz. Ancak aşağıda göreceğiniz gibi sürekli farklı noktalara odaklanırsanız resmin tümüne daha çok hakim olursunuz.
Çevreyi taramak
Etrafını hızlıca tarayarak farklı tehlikeleri arayan sürücüler, tek noktaya odaklananlardan daha az kaza riskine sahiptirler. Bu becerinizi geliştirmenin bir çok yolu vardır:
- gözlerinizi aynalar dahil olmak üzere sürekli hareket ettirin ve her yöne bakın
- her yönden gelebilecek her türlü tehlikeyi arayın
- farklı sürüş durumlarında karşılaşacağınız farklı tehlikelere karşı hassasiyetinizi geliştirin – bu gelişim öğrenmeye, deneyme ve bu farkındalığı geliştirmeye adanmanıza bağlıdır.
Motosiklet sürücülerinin otomobil sürücülerine karşı büyük bir avantajları vardır. Bunun ana sebebi yüksekte oturmalarıdır ancak daha iyi bir bakış açısı için motorlarını hareket ettirebilme esneklikleri de çok önemlidir. Doğru kullanıldığında bu izleme avantajı korunmasızlığa karşı öne çıkabilir.
Bakmak ama görmemek
Ne gördüğümüz genelde ne görmek istediğimize bağlıdır. Başınıza gelmiştir, daha yeni bakmış olduğunuz taraftan son anda bir bisiklet ya da yaya çıkar. Bunun sebebi, sürücülerin gözlerinin genelde bisiklet ya da motosiklet gibi küçük nesneler yerine kamyon ya da otomobil gibi büyük nesneleri aramasıdır. Bu nedenle bakarlar ama görmezler. Konsantre olduğumuzda sadece sahneye bakmaz, o sahnede bazı nesneleri ararız. Olmasını beklediğimiz nesneleri çok hızlı farkederiz ve hızlıca aksiyon alırız. Tam tersine beklemediğimiz nesneleri sıkça görmeyiz bile. Bunun küçük bir araç kullanan sizler için önemli sonuçları olacaktır.
Tehlike uyanıklığını geliştirmek
Genelde bilgiler bilinçaltında işlenir ancak bazı uyarıcılar ilgimizi belli noktaya çekerler. İsmimizi duyduğumuzda kulak kabartmamız gibi. Deneyimli sürücüler odaklarının dışından gelen uyarıcılara otomatik olarak dikkat kesilirler çünkü tecrübeleri bilinçaltlarını ya da hislerini belli trafik durumlarında oluşabileceklere karşı hazırlamıştır.
Buradan sonra farklı trafik durumlarında karşılaşabileceğiniz farklı tehlikelerin olabildiğince üzerinden geçeceğiz. Fazla detaylı gelebilir ancak amaç bu durumlara bir ön hazırlık yapmanızı sağlamak ve karşılaştığınızda tehlikeyi zaten bildiğiniz için tepki vermeniz hızlandırmaktır.
Uyanıklık
Uyanıklık ne kadar veriyi işleyebileceğinizi belirler. Yorgunluğun aksi gibi düşünülebilir. Bir çok şeye bağlıdır ancak sürüş gibi rutin durumlarda zamanla azalma eğilimindedir. Uyanlıklık bir şekilde kişiliğinize de bağlıdır. Dışa dönük kişiler içe dönük kişilere göre daha çabuk yorulurlar, çünkü dış uyarıcılara karşı daha hassaslardır.
İyi sürmek için uyanık kalabilmeli ve tehlikeleri tespit ederek tepki vermeye hazır olmalıyız. Sürüşlerin çoğu rutindir ve sürekli bir kaza ihtimali bulunmadığından becerilerimize çok az ihtiyaç duyarız. Bu düşük uyarı seviyesi konsantrasyonumuzu kaybetmeyi kolaylaştırır ve uyanık olmak için bazı adımlara ihtiyacımız olur. Yoğun şehir içi trafiğinde sürüş sırasında yeterince uyarıcı bulunsa da uzun otoyol sürüşlerinde ya da kırsalda yetersiz kalacaktır.
Uyanlıklık ve endişe
Uyanıklık, endişe seviyenize bağlıdır ve yaptığımız her işte bir miktar endişe bulunur. Yapılan işteki tehlikelerin farkında olmak yeterli endişenin gelişmesini sağlar, bu da uyanlıklığa ve tepki vermeye hazırlıklı olmaya yardımcı olur. Hiç kaygı duymamak tepki vermenizi ve harekete geçme hızınızı azaltır. Çok endişelenmek ise doğru şekilde bilgi işlemenizi ve tepki vermenizi engeller.
Uyanık kalmak için;
- bilinçli bir şekilde risk seviyenizi değerlendirebilir,
- değerlendirmenizi sürekli güncelleyebilir,
- trafikteki riskler hakkında kendinize konuşabilirsiniz.
Risklere farkındalığınızı bu şekilde aktif tutabilirseniz endişenizi optimum seviyede tutabilir ve potansiyel bir tehlikeyi ihmal etmekten kurtulursunuz.